Sawubona! (Hallo/god kveld)

Måndag tilbrakte eg heime for å prøve og bli frisk etter ”fjellsjuka”. Fekk teke ein del telefonar (blitt veldig flink til å ringe med min ”telefonskrekk” her nede! ;), og gjort dei siste avtalane før eg skal reise. Eg reiste på klatring og treningssenteret på ettermiddagen, og det hjelpte visst ikkje så mykje på å bli frisk..

Tysdag skulle eg eigentleg intervjue ei mor frå ”middelskulen”, men ho var sjuk så det vart utsett.På onsdag reiste eg til ”middelskulen” for å sei hadet til alle der. Det er den skulen eg har vore mest på, og eg har likt meg veldig godt. Har byrja å forstå kva dei seier på lærarrommet og no! ;) Det var fullt stress der den dagen, på grunn av nasjonale prøvar i førstespråk for niande klasse, i tillegg til avsluttande eksamenar for grade 12. I tillegg hadde utdanningsdepartementet prestert å sende dei eksamenane på afrikaans, i staden for engelsk så ein av lærarane måtte køyre inn til sentrum og prøve å finne eksamen å engelsk. Du må tru dei var stressa! Men alt ordna seg til slutt. Etter å ha vore der i nokre timar og snakka ein del med dei eg har vore mest med, reiste eg på kjøpesenteret for ein siste gong. Det kjøpesenteret har alt du måtte tenke deg frå tivoli og kino til flotte klede og god mat. Den som hadde hatt litt meir pengar! ;) Eg nærmast kollapsa når eg kom heim igjen, for formen har ikkje vore bra denne veka! 

Torsdag var ein veldig interessant dag og ein dag eg var veldig fornøgd med. Skulane eg har vore på har vore relativt fattige offentlege skular og veldig rike skular. Eg følte at eg trengte å snakke med nokon på ein rikare offentleg skule for å høyre deira synspunkt. Eg reiste til ein tidlegare modell-C skule (som vil sei ein skule som var berre for dei kvite under apartheid). Modell-C skulane har ganske store ressursar og har relativt høge school-fees i tillegg. Etter demokratiet kom til Sør-Afrika, har mange av modell-C skulane sett ei stor tilstrøyming av svarte, farga og indiske elevar, fordi foreldra veit at dei får bra utdanning der, men dei fattige skulane har ikkje hatt noko tilstrøyming av kvite elevar. Difor finn ein på dei fattige skulane berre svarte og kanskje farga, mens på dei rikare skulane finn ein mykje meir blanding. Som vanleg på desse store skulane, hadde eg problem med å finne inngangen (eg gjekk dit), fordi det er store gjerdingar rundt heile så ein kan ikkje gå inn kor som helst. Til slutt fann eg inngangen, og det var ein stor skule. Dei har litt over 1000 elevar, og som sagt før var det berre kvite der, men no har dei faktisk 95% svarte. Dei rikaste av dei kvite sender elevane sine til private skular. Rektoren var veldig imøtekommande og hyggeleg, og ordna alt for meg den dagen. Først intervjua eg han, og som med dei fleste eg har intervjua så måtte han verkeleg tenke over dei spørsmåla eg stilte han om kultur og ulikskapar. Han tykte det var veldig interessant, og det fekk han til å tenke over at dei kanskje burde fokusere meir på dei ulike kulturane enn dei gjer no. Han skriv master sjølv no, og han ser på tenåringsgraviditet, men skal fokusere på guterolla i forhold til det. Eg skulle ønske eg hadde vore på denne skulen tidlegare, for eg trur han kunne ha hjelpt meg å ordne mykje, men eg har no greidd meg greitt sjølv og! På kontoret hans hang det sitat frå Desmond Tutu og Jonathan Jansen (ein stor mann i Sør-Afrika i forhold til morsmål i utdanninga, som døydde mens eg var her nede), og ein kunne sjå og føle at han var oppteken av mykje av det same som meg. Han er kvit og gjekk på den same skulen når han var ung, men då var den berre for gutar. Han sa at han ikkje visste noko om dei svarte og korleis dei hadde det før han kom på universitetet, for dette var noko som ikkje vart snakka om, og viss lærarane prøvde å snakke om det, kunne dei få problemar med apartheidregjeringa.

Etter intervjuet med han, viste han meg rundt og me snakka med ulike elevar. Han hadde ein veldig vennleg tone med dei, samtidig som dei viste respekt. Også her helste dei fleste elevane på oss når me kom gåande, og gjekk til sides. Så fant han ei indisk lærar som eg kunne intervjue, og etter litt te gjekk me på kontoret hennar. Ho var ei veldig engasjert og livleg dame, som hadde vore aktiv med ANC (partiet til Mandela, og dei som har hatt makta sidan 1994) og i kampen mot apartheid før demokratiet. Dei ulike eg har snakka med her er ikkje redde for å sei kva dei meiner om situasjonen i landet og er har ikkje høyrt ein som har sagt at dei er fornøgd med noverande regjering! Etter det intervjua eg ein afrikansk og ein kvit lærar (blir veldig ”rasefiksert” både av å vere her og av oppgåva mi).

Når eg var ferdig med lærarintervjua, ropte han opp tre elevar på høgtalaren. Han sa at dei er med i debattlaget på skulen, og konkurrerer nasjonalt. Dei har slått mange av dei rikaste skulane i området. Det var ei afrikansk jente, ein indisk gut og ein kvit gut. To av dei betalar reduserte school-fees, og rektoren sa at dei var eit bevis på at ein ikkje treng å komme frå rike familiar for å bli noko. Eg vart utruleg imponert over å snakke med desse tre ungdommane! Det var akkurat som å snakke med medstudentar på master, og ein skulle tru dei hadde lest alt pensum og alle artiklane eg brukar for oppgåva mi! Velreflekterte og smarte ungdommar, som ikkje var redde for å sei kva dei meinte! Dei diskuterte seg i mellom og drog diskusjonen over på mange interessante tema. Eg spurte dei akkurat dei same spørsmåla som eg har spurt andre elevar. Mitt håp er at dei endar opp med å styre utdanninga i Sør-Afrika eller noko, for då trur eg det kan gå rette vegen! ;) Det var tydeleg at dei var glad i å snakke, for dei brukte 2.5 timar! (Gruar meg til å transkribere (skrive ned) den samtalen!) Eg hadde ei god kjensle når eg gjekk der i frå, og følte at dei siste brikkene i datainnsamlinga fall på plass. Etter den dagen var eg mildt sagt sleten, så kvelden vart brukt til å chatte og sjå på TV!

Fredagen vart for det meste brukt til transkribering også møtte eg Volker (professoren eg har hatt kontakt med på Universitetet) til lunsj. Eg og pappa stussa litt over det når han var her, at det nesten ikkje er nokon kvite i sentrum. Me åt ulike plassar i sentrum og gjekk rundt, men dei kvite såg ut til å gøyme seg. Eg spurte han eg bur hos (Charles), kvifor det var slik, og han sa at dei har alt dei treng i forstadane og på kjøpesenteret, pluss at sentrum er blitt veldig skittent med ein del kriminalitet, så dei føler seg ikkje heilt trygge der. Uansett, Volker tok meg med på ein ganske koseleg restaurant for lunsj, i nærleiken av kjøpesenteret, og då fann eg ut kor alle dei kvite er! :p Der var det nesten berre kvite! Det var som vanleg veldig hyggeleg å snakke med Volker, og det er alltid greitt å snakke med nokon som arbeidar innanfor det feltet eg forskar i! Me stressa tilbake for å rekke heim til meg til ho var tre, for eg skulle eigentleg intervjue rektoren på den fattige skulen klokka tre. Men når eg ringte han halv fire var han framleis på skulen (ein time utanfor Pietermaritzburg), og spurte om me kunne gjere ein ny avtale i oktober, for han skulle til Durban heile neste veke. Eg sa at eg reiste på torsdag, og spurte om han hadde tid på søndag eller måndag (måndag er offentleg fridag; Heritage Day).

Laurdag var det endeleg ”The Witness Hilton Arts Festival” som eg har sett fram til i fleire veker. Det er ein stor festival med nokon av dei beste skodespela i Sør-Afrika, musikk, marknad, mat også vidare. Eg hadde førehandsbestilt dei ulike billettane (noko som var bra, for alt eg reiste på var utsolgt), og bestemte meg for å tilbringe heile dagen der. Festivalen varte frå fredag-søndag, men det kostar med 250 rand tur-retur å komme dit, så eg bestemte meg for å bruke ein dag der. Eg starta dagen med å sjå skodespelet ”Boesman & Lena”(du kan lese om dei ulike skodespela viss du trykker på linken), som vart ein ganske tragisk start på dagen, klokka 10 om morgonen. Skodespelet vart vist første gang under apartheid i 1969, og handlar om eit ’farga’ par sine utfordringar under apartheid. Dei er veldig fattige og bulldosarar sendt frå apartheidregjeringa har køyrt over heimen deira same morgon. Så dei er ute og går på utkikk etter ein ny plass å bu. Boesman er ganske valdeleg og begge er alkoholikarar. På sin veg møter dei ein afrikansk mann som berre snakkar Zulu, og som er veldig sjuk. Boesman vil ikkje ha noko med denne ”kaffiren” (det dei kalla afrikanarar under apartheid) å gjere, men Lena tek han til seg som ein ven og gir han det vetle ho har av mat og eit teppe. Heile historia var eigentleg ganske tragisk og enda med at Zuluen døydde og Lena gjekk tilbake til å gå på vandring med valdelege Boesman, men det var utruleg bra skodespelarar og veldig interessant. Alle eg har snakka med her nede har høyrt om skodespelet, og det var veldig viktig når det vart vist første gong (då med kvite skodespelarar med svartmåling i ansiktet). Dei farga her nede er ofte fanga litt midt-i-mellom alle dei andre. Dei er ikkje svarte, dei er ikkje kvite, dei er ikkje indiske, så dei er ikkje heilt sikre på kor dei høyrer heime. Mange av dei seier at dei ikkje har nokon kultur, men som eg har sett og Volker har sagt, så har dei ein veldig sterk kultur (alle har kultur, har dei ikkje?) Du kan samanlikne dei litt med afroamerikanarar, og dei eg har møtt er ganske røffe og har mykje humor. Hadde eg sett dette skodespelet i juli trur eg ikkje eg hadde forstått så mykje (verken humoren eller dialekta (ein blanding av engelsk og afrikaans), men etter å ha vore her i to månadar og tilbrakt mykje tid på ”middelskulen”, forstod eg ganske mykje (bortsett frå afrikaansorda).

Rektoren på den tidlegare modell-C skulen var på det same skodespelet, så eg fekk snakka ein del med han etterpå. Det neste showet eg var på, var Paul Zerdin. Han er ein buktalar frå England, og var utruleg morosam! Det var ikkje noko djupare meining med showet hans, berre rein humor. På festivalen er det også mange forskjellige bodar over heile området, akkurat som ein marknad, så etter Paul Zerdin hadde eg planlagt litt tid til å gå og sjå i dei ulike bodane. Det var berre to problem; eg hadde ikkje pengar og den mobile minibanken fungerte ikkje + at det kom ein skikkeleg tordenstorm. Det enda med at eg måtte springe rundt i regnet og ringe til ein taxi for å køyre meg til næraste minibank (hadde ofte vore veldig praktisk med eigen bil!). Dei tre første minibankane eg var på fungerte ikkje på grunn av straumbrot, men den fjerde fungerte! Det vart eit ganske dyrt uttak til slutt kan du sei.. (flaks at det er så mange minibankar i Sør-Afrika, som regel ein for kvar bank på kvart vetle kjøpesenter). Høljeregnet og torden/lynbygene roa seg litt når eg kom tilbake igjen, så eg fekk brukt litt pengar på marknaden likevel! :p Etter nokre timar med shopping og mat, skulle eg på den einaste konserten eg hadde bestilt billettar til (det var også ein del gratiskonsertar rundt omkring på området). Eg visste ikkje heilt kva eg gjekk til, men det viste seg å vere to litt avdanka musikalartistar som song musikalsongar.. Så det var ikkje heilt for meg. Musikalar er morosamt viss du ser ein heil musikal, men når det berre er songane er ikkje eg så gira. Men etter det reiste eg på ”Brothers in Blood” som var eit veldig aktuelt skodespel om fordommar mellom muslimar, jødar og kristne, lokalisert i Cape Town. Dei ulike historiene deira kom til slutt saman og det var innom både fordommar, fanatiske religiøse, abortproblematikk, med meir. Kvelden avslutta eg med humor, med stand-up komikaren Marc Lottering. Han er ein farga komikar frå Cape Town som er blitt veldig kjent i Sør-Afrika, og eg kunne fort forstå kvifor. Han var innom mykje av raseproblematikken og skilja eg har sett mens eg har vore her og var morosam utan å vere ekkel og utan å henge ut nokon (viss du forstår kva eg meinar). På same måte som med ”Boesman & Lena” hadde eg nok ikkje fortstått noko av dette for to månadar sidan, men etter å ha fylgt med i media, observert sørafrikanarar og lært meg å forstå ”fargadialekta” ganske bra, så tykte eg han var hysterisk. Hilton-området er veldig rikt, noko som innebar at det nesten berre var kvite på festivalen, noko som var noko av det første Lottering kommenterte. Men han sa det var bra det var mørkt, for då kunne han berre late som at alle var farga! :p

Søndag (i dag) reiste eg først til Glenwood, som er eit tidlegare fargaområde i nærleiken av ”middelskulen” eg har vore på, for å intervjue ei mor. Det var heime hos ho. Det var eit ganske lite hus i eit relativt fattig område (meir som eit township-hus), og det var ulike folk som budde i huset. Ho sa det var dumt eg ikkje kom dit tidlegare, for då kunne ho ha teke meg med på ulike hendingar i området. Ho var ei veldig gjestfri og hyggeleg dame. Etter at eg hadde vore hos ho, reiste eg på eit ”garden show” (hageshow) i Royal Agricultural Showgrounds. Pietermaritsburg er kjent som ”city of choice” (byen med valmoglegheiter) og ”city of flowers” (byen med blomar). No som våren er her, ser eg meir og meir av det siste sidan gatene er fulle med vakre blomane trær og ulike blomar. Dei har ”Sunday Tribune Garden Show” kvart år, der ulike lokalsamfunn konkurrerer i ulike hageoppsetningar. Det var mange utruleg vakre kreasjonar i tillegg til mange andre bodar med ulike ting. Pietermaritzburg er med og konkurrerar i Chelsea Garden Show som visstnok er eit veldig stort hageshow i England, og har vunne mange prisar. 

Eg fekk kjøpt ein fin blomekreasjon til Margie og Charles, som eg kunne gi til dei når eg reiste dit på braii (sørafrikansk tradisjon = grilling med nesten berre kjøtt, lite grønt) i kveld. 

Når eg var på braii fekk eg ha nokre nye interessante diskusjonar om utdanning sidan dottera deira som er lærar var der, og ei venninne av Margie skriv doktorgrad om morsspråk i utdanning. Eg fekk også ete godt kjøtt! ;) Grunnen til at det har skjedd så mykje denne helga, er at det er langhelg. I morgon er det som sagt ”Heritage Day”, som er ein ganske ny offentleg fridag som skal handle om å feire alle dei ulike kulturane som er i Sør-Afrika. Dette tenkte eg ville innebere mykje forskjellige kulturelle hendingar rundt om, men problemet er at ingen eg spør (uansett kva rase dei er), veit om noko som skjer i morgon! Heritage Day er og blitt kjent som braii-day, så dei fleste er eigentleg berre heime og grillar med vener. (Sør-Afrika har forresten 11-12 ulike offentlege heilagdagar, og viss dei kjem på ein torsdag eller søndag, får dei fri fredag eller måndag, så dei har mange fridagar! :p ) Eg skal prøve å sjå om eg finn ei kulturell hending ein eller anna plass i byen, etter at eg (forhåpentlegvis) har intervjua rektoren, som er det siste intervjuet eg har igjen.

Også er det berre tre-fire dagar til eg reiser heim! Tida flyr!  

Besøk av ubaba 2

Tysdag sette me oss i bilen tidleg og sette kursen mot Drakensberg og Antbear Guest House. Sidan me hadde heile dagen, bestemte me oss for å køyre nokre sidevegar i staden for berre motorvegen. Me køyrte om Edendale som er der apartheid-regjeringa flytta dei fleste svarte i Pietermaritzburg-området når dei skilte rasene. Området rundt der er ganske fattig og ein stor kontrast til dei rike områda. Det er også den same vegen som ein køyrer når ein skal til den fattige skulen eg har vore på. 

Vegen går opp i fjellheimen og det var mange fjellandsbyar på vegen.

 På veg opp frå Edendale mot Vulindlela

 Nokre damer med tømmerstokkar på hovudet på veg mot Impendle

Me køyrte forbi same fjell som eg, Knut Are, Volker og Max køyrte mot for å finne snøen. Det heiter "Kvinnebryst" på Zulu.

 Her nærmar me oss Antbear Guest House som har utsikt mot Giant's Castle.

 Antbear Guest House var veldig koseleg og fredeleg, der dei fleste møblane var laga av eigaren og andre som jobba der. 

 Me tok oss ein runde på dette stilege sjakkbrettet.

Me tok oss ein gåtur rundt gjestehuset etter at me kom fram.

 Utsikta frå gjestehuset vart endå finare med solnedgang!

 Sola på veg ned bak Giant's Castle

Me var heilt åleine på gjestehuset første dagen, men hadde ein koseleg middag likevel i lag med to av dei som arbeidar der. Dei gav oss mykje nyttig informasjon om området og fjellturar me kunne gå, og hadde også nokre interessante diskusjonar både om utdanning og samfunnet generelt.

Onsdag køyrte me mot Giant's Castle som er eit fjellområde ca 1 times køyring unna gjestehuset. Me vart litt forvirra til å byrje med sidan me køyrte eit stykke unna fjellet Giant's Castle, men fant etter kvart ut at både fjellområdet og fjellet heitte det same.

 Det var flott å køyre mot Giant's Castle og me køyrte forbi fleire fjellandsbyar med Drakensberg i bakgrunnen. 

På veg opp mot naturreservatet, Giant's Castle. Heile Drakensberg er på UNESCO's World Heritage liste

Han eine som arbeida på gjestehuset anbefalte oss å gå på World's View som  ligg 1842 m.o.h. Den turen skulle ta ca 4 t. Problemet var at me ikkje fant ut kor stien byrja og brukte nesten 30 minutt før me i det heile teke fant stien! Motivasjonen sank litt, men når me først fant den, vart det ein fin tur.

Det var nydeleg utsikt store delar av vegen.

Når me nærma oss World's View høyrte me nokon som ropte frå ein topp bortanfor. Me trudde dei ropte på oss, og at World's View var den toppen. Me møtte ei spansk dame nedanfor toppen. Det var ikkje oss dei hadde ropt på, men dei hadde ropt til kvarandre når mannen hennar nådde toppen. Ho sa at det ikkje var World's View, men me bestemte oss for å prøve å komme oss på den toppen også. Me møtte mannen når han var på veg ned, han sa det var veldig tungt, men fin utsikt. Han hadde rett i at det var tungt, for det var veldig bratt og mykje laus jord som lausna kvar gong ein tok tak. Men etter litt staheit, kom eg meg opp (pappa kom så klart opp ei stund før meg). Når eg kom opp vart eg heilt svimmel og kvalm, og måtte legge meg ned litt. Mest truleg det at eg pressa meg ganske hardt i høgden som var grunnen. Men etter litt jus og kjeks var det verdt det, for utsikta var nydeleg med 360 graders utsikt utover fjellheimen. 

Godt å komme nedatt! ;)

 På toppen av World's View

Me brukte ca 4.5 timar til saman på turen, så når me kom tilbake til gjestehuset var det nesten mørkt. Til middag såg me at de hadde komme to folk til på gjestehuset, eit godt vaksent par frå Australia. Dei var veldig hyggelege og me åt middag ilag med dei og dei to ansatte me åt med kvelden før. All maten er laga av lokale råvarer så langt det let seg gjere, og av oppskrifter som dei to eigarane har samla frå ulike reiser opp igjenomm åra. Mannen er i frå Sør-Afrika og kona hans frå Tyskland. Me møtte ikkje ho, mene han åt frukost med oss begge dagane. Han var ein ganske original type, og det var interessante diskusjonar under alle måltida.

Torsdag køyrte me mot Kamberg, som er eit anna fjellområde i Drakensberg-fjella. Hovudattraksjonen der er gamle gruveteikningar/"Rock Art", laga av bushmen/San-folket. Det var ca 1 times gåtur opp til gruvene, og eg var blitt sylta forkjøla etter fjellturen dagen før, så me gjekk ganske roleg. Gruvene ligg 2020 m.o.h. så det var bra stigning denne dagen også. Grunnen til at teikningane ligg så høgt oppe (for det er verkeleg ingen andre ting der oppe, lite vegetasjon og lite levevennleg), er at det var ein heilag plass for san-folket, og dei tenkte at dei var nærare gudane sine viss dei teikna så høgt oppe. Gruveteikningar var ein veldig spirituell ting for san-folket og det var berre sangoomane (tradisjonelle leiarar/healerar) som hadde lov å gjere det. Dei teikna ting dei såg når dei var i transe og snakka med forfedrene sine. Zuluane trur framleis på mykje av det same som san-folket.

 Me fant nokre få gruveteikningar på vegen opp også, men dei var litt meir slitte enn dei øverste.

 Eland (den største antilope-arten), er eit heilag dyr for san-folket, så derfor er mange av gruveteikningane av eland.

 Me hadde flott utsikt denne turen også.

 Teikningar av elandar, andre dyr, jegarar og sangoomas (tradisjonelle leiarar/healarar).

 Ein jegar. For å få raudfargen brukte dei ein spesiell type krittstein og elandblod.

 Dette ser ut som ein inskripsjon, men det er kritt-teikning dette også, dei har berre brukt ein anna type stein. 

Guiden oppe ved gruvene kom frå landsbygda like nedanfor og var veldig oppteken av å ta vare på tradisjonen og historia. Han studerer i Pietermaritzburg, men noko ganske anna enn kultur og tradisjon; business studies (forretningsstudier). Eg måtte så klart spørre han litt om utdanning også, og spurte om barna på skulen like nedanfor lærer noko om tradisjonane og kulturen sin på skulen, eller om dei berre lærer meir moderne ting (slik tilfellet er i dei skulane eg har besøkt i Pietermaritzburg-området). Han sa at dei lærte ganske mykje om det, og at dei også hadde samarbeid med guidane i gruvene, som kom til skulen for å fortelje. Men dei lærer det ikkje på grunn av læreplanen, men på grunn av at lærarane og skulen er oppteken av det.

Her er fjellet Kamberg (Afrikaaner-navn, men det betyr det same på zulu), som er heilag for san-folket og zuluane. Dei kan ikkje peike på fjellet med peikefingeren, dei må bruke ei heil hand eller knyttneve, fordi det er fornærmande for gudane og forfedrene deira som høyrer til dette fjellet. 

Etter fjellturen køyrte me mot Pietermaritzburg igjen, og stoppa innom Nottingham Road og åt deileg lunsj på ein koseleg kafe der. Mens me sat der byrja det å tordne og regne, så me var utruleg heldige med veret på fjellturane! 

Fredag hadde me tenkt å køyre til Pietermaritzburg sin versjon av World's View, der ein får utsikt over heile byen (eg og Knut Are var der), men når me kom så langt kom tåka og regnet så det var ikkje så mykje vits i. Men me køyrte rundt i området der (som er eit veldig rikt område) og pappa fekk sjå den rike skulen eg har vore ein del på. På kvelden reiste me ut og åt på "stam-restauranten" vår, Spur, som ikkje ligg så langt unna der eg bur. Så reiste me på Harry Gwala-stadium for å sjå Maritzburg United mot Free State Stars. Me snakka om det heile veka at me hadde lyst på kamp (etter at me såg Maritzburg United-kamp på TV'n), men var usikre heilt til me kom til stadion, på grunn av veret. Men når me kom dit slutta det og regne, og me fant ut at me like godt kunne reise inn. Billettane kosta 40 rand, så det hadde ikkje vore krise om me måtte reise før den var slutt uansett. Maritzburg United ligg i toppdivisjonen i Sør-Afrika, og leiar serien akkurat no faktisk. Men dei er visst ikkje eit av dei beste laga, dei pleier å ligge meir på midten av tabellen. Det var ikkje så mykje folk der, men stemninga var god likevel med vuvuzela, synging og dans. :) Kampen enda 1-1, og den kunne ha vore meir spennande, men det var kjekt å vere på kamp uansett!

Etter at det endeleg slutta å regne på laurdag, gjekk me ein tur ned i sentrum for å ete lunsj, og resten av dagen tilbrakte me eigentleg inne framfor TV'n på grunn av dårleg ver. Men etter alt me har gjort denne veka, hadde me eigentleg fortjent det! ;)

No er eg tilbake i leilegheita igjen etter å ha vore med og køyrt pappa til flyplassen i Durban (Charles som eg bur hos, køyrte). Denne veka blir siste innspurt på feltarbeidet, men eg har eigentleg ikkje så mykje igjen. Det har vore veldig interessant å vere her og eg har lært mykje, men det skal bli godt å komme heim også! ;) 

Besøk av ubaba (pappa)

Sidan pappa skulle komme på besøk laurdag den 08.09, gjorde eg så mykje eg kunne av feltarbeidet i løpet av dagane før han kom. På onsdag var ein spesielt produktiv dag, der eg starta med eit besøk til Isidono (zulu for i nød) Educare i lag med grunnleggaren av Youth of Choice, Jubulani (han eg møtte på festivalen på søndag). Dette var ikkje ein del av feltarbeidet, men likevel veldig nyttig. Isidungo Educare er eit dagsenter/barnehage for foreldrelause og trengande barn i alder 1-6 år. Dama som starta det bygde ut huset sitt for tre år sidan, for å gi eit tilbod for desse barna. Ho får ikkje noko støtte frå staten, alt kjem frå eiga lomme og sponsorar. Det kan vere opp til 100 barn der, i eit lite, lite hus. Foreldra betalar 100 rand i månaden (ca. 77 kr), som skal dekke alt frå lønn til dei fire som jobbar der til mat og straum. Ho prøver å lære dei alfabetet, tal osv, og dei syng, dansar og leikar. Youth of Choice har sponsa barnehagen ein del, og Jubulani hadde med ballar til barna. Styraren sa at ho skulle ønske ho hadde meir leiker og ting på uteplassen, for no har dei berre ei huske og nokre bøtter og spadar. Området rundt var veldig fattig, der dei fleste husa var skur/rønner. Det var ein bra start på dagen å synge og danse med dei søte små! Eg smeltar kvar gong! På vegen til og frå spurte Jubulani meg mange utfordrande spørsmål i forhold til oppgåva mi og kva ungdommane eg intervjuar svarar, noko som fekk hjernen til å kverne og eg måtte tenke over mykje eg ikkje har tenkt over før.

 Eigaren har dekorert barnehagen sjølv, og til mykje av pynten har ho brukt gamle blad, plastikkposar og liknande. Dette rommet brukar dei til eterom.

 Dei eldste i barnehagen

 Dei minste i barnehagen

 "If you happy and you know it, clap your hands"

 Litt seinare på dagen reiste eg til den rike skulen, der eg var til ca klokka ni på kvelden. Først hadde eg eit intervju med ein mannleg lærar, som opprinneleg kjem frå England. Etter det hadde eg fokusgruppe/diskusjonsgruppe med lærarar frå dei ulike skulane, bortsett frå ”middel-skulen” (dei starta med eksamen neste dag, så dei var ganske travle). Som eg har skrive før, ville eg ha denne fokusgruppa slik at forskinga mi kanskje vart litt meir deltakande, i staden for at eg skal prøve åleine å alanysere og finne ut kva utfordringane for dei er. Eg var veldig spent på korleis det skulle gå sidan eg aldri har gjort det før og lærarane ikkje kjente kvarandre. Det var litt nervøst og stille i byrjinga, men det kom seg etterkvart, og det utvikla seg til å bli veldig interessant. Ein kunne sjå at dei to lærarane frå den fattige skulen kom frå totalt forskjellig verd frå dei to lærarane frå dei to rike skulane, og at utfordringane var veldig forskjellige. Men det var nyttig for alle å kome saman, diskutere og kanskje lære noko frå kvarandre. Når diskusjonen var ferdig vart eg med han som har vore kontaktpersonen min på den rike skulen heim (han bur på skulen) og åt middag med han og kona som kom etter kvart, før eg reiste på eit av internathusa for å intervjue/snakke med nokon av grade 12 gutane. Dette viste seg å bli ei diskusjonsgruppe det også, for det var seks gutar samla og dei hadde ganske sterke meiningar om det eg spurte dei om. Samtidig var dei veldig ”guttete” og har tydeleg eit anna liv enn dei fattige, foreldrelause ungdommane eg intervjua på måndag. Det er veldig lærerikt og utfordrande for meg som intervjuar å snakke med så ulike ungdommar, for eg må heile tida tilpasse kva eg spør om og kva eg seier/korleis eg reagerer. Eg merka at eg av og til måtte halde meg litt i skinnet med tanke på nokon av svara eg fekk nokon av desse gutane, for poenget med forskinga mi er å få deira syn ikkje at eg skal sei til dei kva som (i følge meg) er rett og gale.

Torsdag og fredag intervjua eg to mødre på ”middel-skulen”, og det var veldig greitt å endeleg få litt foreldreperspektiv inn i oppgåva og. Eg veit ikkje kor mange foreldre eg får intervjue, for det er litt vanskelegare å organisere enn dei andre deltakrane, men eg får i vertfall nokon perspektiv. Det var drittver heile veka forresten, fram til laurdagsmorgonen når eg og Charles reiste til Durban for å hente pappa, då var det strålande sol.

Det var veldig kjekt og sjå pappa igjen, og han hadde ein bra tur sjølv om bagasjen hans ikkje kom fram. På måndagsettermiddag hadde me byrja å tenke at kofferten var borte for alltid, men etter å ha vore på flyplassen i Pietermaritzburg og snakka med ei hyggeleg og SERVICEINNSTILT dame (etter å ha snakka med sure, likegyldige folk på flyplassen i Durban fleire gonger), så kom endeleg kofferten måndagskveld!

Utpå dagen laurdag gjekk me ned til sentrum slik at pappa kunne orientere seg litt, og me reiste ut og åt på kvelden. Me gjorde mykje det same på søndag (kom ikkje i gong med så mykje mens me venta på kofferten, pluss at det var godt å slappe av og sole oss litt også!) 

Statue av Mahatma Ghandi i sentrum. Ghandi vart kasta av toget i Pietermaritzburg fordi ein kvit mann likte ikkje at han sat på første klasse, og Ghandi ville ikkje på tredje klasse sidan han hadde betalt for første. Dette starta kampen hans mot rasesegregering.

Tinghuset. Pietermaritzburg har ein del flotte, Viktorianske hus frå kolonitida.

Slappar av med ei øl i skyggen etter mykje gåing i sentrum.

Måndagsmorgon (i dag) reiste me opp på flyplassen som sagt, og etter at me hadde snakka med ho dama om kofferten, leigde me bil. Me sette snuten mot Spionkop, som ligg over 20 mil utanfor Pietermaritzburg. Målet var Spionkop Battlefield, der det var eit slag mellom engelskmennene og boerane i 1900. Engelskmennene kom dårlegast ut av det og mista rundt 343, fekk 563 skadde og 187 vart tekne til fange, mens Boerane mista 68, fekk 134 skada og ingen vart tekne til fange. Sidan mange av dei falne var i frå Liverpool, har dette slaget betydd mykje for Liverpool fotballklubb, og i 1906 vart det bygd ei ny tribune på Anfield som vart kalla The Kop. Kop er forresten Afrikaansk og betyr ”bakketopp”.    

På vegen dit køyrte me innom minnesmerket ved der Nelson Mandela vart arrestert for 50 år sidan, same plass som eg og Knut Are var på, og me køyrte ein del sidevegar med nydeleg natur.

Når du står langt unna ser du berre jernstenger, men når du kjem nærmare, ser du dette!

Lunsj på Wintonton

Nashorn sett frå vegen!

 Spionkop Dam

Sebra sett frå vegen

Etter kvart kom me til Spion Kop, men det skulle vise seg at det ikkje var berre, berre å finne slagmarka! Det stod merka på kartet, men det var ikkje eit einaste skilt på den vegen me køyrte, som viste til slagmarka. Etter å ha køyrt ganske lenge fram og tilbake, og hit og dit, reiste me innom Spionkop Lodge. Der fekk me endeleg forklart vegen, og fekk og litt kort historie. Liverpool-supportarane har kjøpt ein minnesbenk som står på denne lodgen, til minne om alle supportarane som omkom på Hillsborough, heimebana til Sheffield Wednesday i 1989. Den 15.april kvart år, kjem det Liverpool-supportarar til denne lodgen, og dei reiser til slagmarka for å legge ned blomar.

Vegen me skulle køyre var ein heilt tilfeldig gardsveg, utan eit einaste skilt før me kom heilt opp til porten til slagmarka. Slagmarka ligg oppe på ein bakketopp med nydeleg utsikt. Me var ganske spent på om vår vetle leigebil ville greie å komme seg fram dit, for det var ganske gjørmete, humpete og sporete, men me kom oss både fram og opp.

Sjølv om det var ganske disig i lufta, var det nydeleg utsikt frå toppen, og me kunne sjå kvifor dei kriga om den plassen for ein hadde oversikt langt utover frå alle kantar. Etter iherdig innsats og ganske mykje tid for å finne denne slagmarka, var me veldig fornøgde når me stod på toppen der og såg utover. Det føltes som me var dei einaste på milsomkrets, for det var ingen andre å sjå nokon veg anna enn ein hest og nokre kyr. Ei ganske herleg kjensle i grunn. 

 Hovudminnesmerket til engelskmennene. Dei mista 343 menn i slaget, fekk 563 skadde og 187 menn vart tekne til fange.

 Boer-minnesmerket. Dei mista 68 i slaget, fekk 134 skada og ingen teke til fange.

I morgon går turen til Antbear Guest House der me skal vere fram til torsdag. Håpar veret tillet nokre fine fjellturar i Drakensberg-fjella! :)